Έτσι ξαφνικά

Όταν ο καλύτερός σου φίλος αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του, παίρνει μαζί κι ένα μεγάλο κομμάτι της δικής σου.

Από την Ειρήνη, όπως τα διηγήθηκε στην Αλίνα Χατζιδάκι

Την πρώτη φορά που συνάντησα τον Ηλία, ένιωθα πανικό. Όχι τρακ ή ανησυχία, αλλά κανονικό πανικό. Ήταν ο μεγάλος αδελφός του φίλου μου και ήθελα να με συμπαθήσει, να με εγκρίνει, καθώς η γνώμη του βάραινε πολύ για τον Νίκο, που ήταν ο μικρότερος της οικογένειας και του είχε τεράστια αδυναμία. Τελικά αποδείχτηκε ότι δεν χρειαζόταν να μείνω ξάγρυπνη την προηγούμενη νύχτα και να περάσω τρεις ώρες μέχρι να βρω τι να βάλω για να του κάνω καλή εντύπωση. Άδικα φοβόμουν ότι θα πω το λάθος πράγμα, άδικα επίσης έβαλα τον Νίκο να μου κάνει «φροντιστήριο» για το τι αρέσει και τι όχι στον αδελφό του. Με τον Ηλία ένιωσα αμέσως άνετα, στα πρώτα δέκα λεπτά είχα την αίσθηση ότι γνωριζόμασταν από πάντα. Κι έτσι απλά, χωρίς προσπάθεια από κανέναν από τους δυο μας, γίναμε κολλητοί.

Bro science

Ο Ηλίας ζούσε μόνος του, κάποια χιλιόμετρα μακριά από το πατρικό του, και ήταν ένας τυπικός 29χρονος εργένης: Ασχολούνταν με τη μηχανή του, τα αυτοκίνητα, τις (πολλές, είναι η αλήθεια) κοπέλες του. Μαζί μου όμως ήταν αλλιώς: τρυφερός, απίστευτα αστείος, προστατευτικός, ένας μοναδικός συνδυασμός κολλητού και αδελφού, που λίγοι άνθρωποι έχουν την τύχη να συναντήσουν στη ζωή τους.

Σαν κολλητοί που ήμασταν, είχαμε τους δικούς μας κώδικες, τα δικά μας εσωτερικά αστεία και τα τηλεφωνήματα που διαρκούσαν ώρες ατέλειωτες. Ο Νίκος δεν ζήλευε, μόνο γκρίνιαζε καμιά φορά, όταν πίστευε ότι με τον Ηλία κάναμε κόμμα εναντίον του όταν προσπαθούσαμε να τον πείσουμε να βγούμε το βράδυ εκεί που θέλαμε εμείς ή να τον ξεσηκώσουμε για κανένα τριήμερο μακριά από την επαρχιακή πόλη όπου ζούμε. Όταν ανησυχούσα για το αν κάνω τον αδελφό του ευτυχισμένο, εκείνος ήξερε να με καθησυχάσει, διαβεβαιώνοντάς με ότι αν δεν ήμασταν ευτυχισμένοι μαζί, εκείνος θα ήταν ο πρώτος που θα μας έλεγε να χωρίσουμε. Όταν τσακωνόμουν με τον Νίκο, είχε τη φυσική ευγένεια να κρατάει τις ισορροπίες, ώστε να με στηρίζει σαν φίλος, χωρίς να ξεχνάει ότι ήμουν το κορίτσι του αδελφού του.

Ένας άντρας μόνος

Ο Ηλίας όμως δεν ήταν μόνο ο φύλακας άγγελος της σχέσης μου με τον Νίκο. Ήταν η κόλλα που κράταγε την παρέα μας ενωμένη, γεμάτος θετική ενέργεια, που τη μοίραζε σε όλους με απίστευτη γενναιοδωρία. Στο πρόσωπό του έβρισκαν όλοι έναν πρόθυμο ακροατή για κάθε πρόβλημα και όλοι ήμασταν σίγουροι ότι από αυτόν θα παίρναμε μια καλή συμβουλή. Τώρα που το σκέφτομαι καλύτερα, αντιλαμβάνομαι ότι εκείνος δεν μας μίλησε ποτέ για κάτι που τον προβλημάτιζε. Όσο καλός ακροατής ήταν, άλλο τόσο κρατούσε για τον εαυτό του μια απόσταση, χωρίς να μοιράζεται τίποτα αρνητικό δικό του.

Το ότι δεν κατάλαβα τότε πως δεν είναι φυσιολογικό να μην εκφράζεις ποτέ τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού σου στους δικούς σου ανθρώπους, είναι κάτι για το οποίο ίσως να μη συγχωρήσω ποτέ τον εαυτό μου. Ειδικά όταν σκέφτομαι ότι μπορεί κατά βάθος να με βόλευε να έχω ένα φίλο για να συζητάω μόνο τα δικά μου, κι έτσι δεν αναρωτήθηκα ποτέ τι συνέβαινε μέσα του.

Ο Ηλίας όμως δεν σου άφηνε περιθώρια να αμφισβητήσεις το μόνιμο φωτεινό του χαμόγελο. Ήταν πάντα σε κίνηση, πάντα με το γκάζι στο τέρμα. Όταν δεν έτρεχε κάπου με κάποιο κορίτσι, έκανε ταξίδια-αστραπή μόνος του. Τώρα το βλέπω σαν μια ακατανίκητη τάση φυγής – δυστυχώς, τότε το θεωρούσα απόλυτα φυσιολογικό να διασχίζει τη μισή Ελλάδα σε μία μέρα χωρίς κανένα λόγο ή τελικό προορισμό, απλώς για να καθαρίσει το μυαλό του, όπως έλεγε.

Bad news

Κοιμόμουν στο σπίτι του φίλου μου όταν μας βρήκαν τα νέα. Ξύπνησα από τις φωνές του Νίκου, που ούρλιαζε στο τηλέφωνο ακατάληπτες λέξεις, που δεν έβγαζαν νόημα εκείνη την ώρα. Ο Ηλίας, η ψυχή της παρέας, ο πιο αγαπημένος μου άνθρωπος στον κόσμο, είχε κρεμαστεί το προηγούμενο βράδυ στο σπίτι του. Πώς να βγάλεις νόημα όταν ακούς αυτές τις λέξεις στη σειρά;

Το να περιγράψω τι συνέβη μετά δεν είναι εύκολο, γιατί ο θρήνος για ένα νέο άνθρωπο δεν περιγράφεται με λόγια. Στην αρχή αρνηθήκαμε όλοι να πιστέψουμε ότι είχε βάλει τέρμα στη ζωή του και ψάχναμε για κάποιον ένοχο, λες κι αυτό θα άλλαζε το αποτέλεσμα και ο Ηλίας θα γυρνούσε στη ζωή. Όμως, είχε αφήσει σημείωμα, που έλεγε λακωνικά ότι δεν αντέχει, αρνούμενος ακόμη και στο τέλος να μοιραστεί ό,τι τον βασάνιζε.

Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν κατάμαυρες και είναι ακόμα για τη μητέρα και τον πατέρα του, τα αδέλφια του, τους φίλους του, εμένα. Πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση και πώς θα μάθουμε να ζούμε μ’ αυτό που έγινε είναι κάτι που ακόμα δεν το ξέρω –έχει περάσει μόνο ένας μήνας και κάτι και είναι πολύ νωρίς για να συμφιλιωθούμε με την ιδέα, αν ποτέ το καταφέρουμε, ότι δεν πρόκειται να ξαναδούμε τον Ηλία.

Comfort zone

Κάθε μέρα που ξυπνάω, μου παίρνει κάποιες στιγμές για να αντιληφθώ το γεγονός και μετά έρχεται το δυσάρεστο ξάφνιασμα που σου κόβει την ανάσα, σαν γροθιά στο στομάχι. Όταν σκέφτομαι τον Ηλία, βουλιάζει η καρδιά μου και νιώθω το κενό που άφησε μέσα μου. Κυριολεκτικά, σωματικά, έχω την αίσθηση της απώλειας. Ξέρω πως είναι φυσιολογικό να κλάψω και να πενθήσω για τον καλύτερό μου φίλο, αλλά υπάρχουν στιγμές που με πιάνει αληθινή απελπισία και τότε ο Νίκος μού δίνει κουράγιο, παρηγορώντας με ουσιαστικά για το χαμό του αγαπημένου του αδελφού.

Κοιτώντας πίσω, προσπαθήσαμε όλοι να δούμε σημάδια που ίσως να μας είχε δώσει ο Ηλίας γι’ αυτό που περνούσε, αλλά δεν καταλήγουμε πουθενά. Το χαμόγελό του τα σκέπαζε όλα, κι αυτό ίσως να ήταν τελικά το δικό μας λάθος: που δεν αναρωτηθήκαμε ποτέ γι’ αυτό που κρυβόταν πίσω από ένα δικό μας άνθρωπο, που χαμογελούσε σε όλους, αλλά δεν ανοιγόταν σε κανέναν. Φορτωνόταν τα δικά μας προβλήματα. Μήπως τον επιβαρύναμε τόσο που δεν μπορούσε να αντέξει; Μήπως οι δικές μας γκρίνιες και τα ασήμαντα καθημερινά συμβάντα τον έκαναν να σιχαθεί τη ζωή;

Φταίμε όλοι;

Ξέρω ότι είναι άδικο να ψάχνεις για το φταίχτη πίσω από μια τέτοια, τραγική ιστορία, αλλά έρχονται στιγμές που νιώθω το θυμό μου να τρέχει προς διάφορες κατευθύνσεις. Στην κοπέλα του, που έμαθα ότι ήδη ξεκίνησε μια νέα σχέση, οπότε προφανώς δεν πρέπει να τον αγαπούσε και πολύ. Στους πολλούς φίλους του, που δεν έκαναν τον κόπο να εμφανιστούν στο μνημόσυνο. Στους συναδέλφους του, που μπορεί να μην τον εκτίμησαν όσο έπρεπε, στον ηλίθιο που τον τράκαρε πέρσι και του έκανε το αυτοκίνητο σμπαράλια ρίχνοντάς του το ηθικό. Ψάχνω να βρω ποιος έκανε το φίλο μου λυπημένο, κι ας ξέρω ότι κανείς δεν φταίει πραγματικά που ο Ηλίας δεν ήθελε να ζήσει. Αλλά μπορεί να φταίμε εμείς, που δεν το είχαμε προσέξει.

Έχασα τον πιο αγαπημένο μου φίλο και δεν ξέρω τι απ’ όλα είναι πιο δύσκολο. Το ότι έχω τον αριθμό του στο τηλέφωνό μου και ώρες ώρες κάνω την κίνηση να τον πάρω, για να συνειδητοποιήσω το επόμενο δευτερόλεπτο ότι δεν υπάρχει, πάλι απ’ την αρχή; Το ότι κρατάω δίπλα στο κρεβάτι μου το κουτί με τα παπούτσια που του πήρα για δώρο, αλλά δεν πρόλαβα να του τα δώσω; Το ότι δεν θα τον ξαναδώ ποτέ; Ή να ξέρω ότι ο φίλος μου έζησε τόσο δυστυχισμένος;

Face off

Μπροστά σε κάτι τόσο τελεσίδικο, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να αφήσεις το χρόνο να περάσει, ελπίζοντας ότι το πέρασμά του θα μαλακώσει κάπως τις γωνίες. Αυτή την ιστορία δεν τη μοιράστηκα για να ξεσπάσω, ούτε για να εκφράσω τα αισθήματά μου για τον Ηλία – θέλω να πιστεύω ότι ο κολλητός μου ήξερε πόσο τον αγαπούσα και θα τον αγαπώ πάντα. Το έκανα γιατί ο φίλος μου τελικά φορούσε μια μάσκα και δεν μας έδειξε το αληθινό του πρόσωπο, τουλάχιστον όχι ολόκληρο.

Δεν το έκανε για να μας κοροϊδέψει ή να μας παραπλανήσει, αλλά επειδή ένιωθε την ανάγκη να κρυφτεί, να μη μας δείξει κάτι που φοβόταν πως θα μας απογοήτευε. Και θα ήθελα πολύ κάποιος, νωρίτερα, να μου είχε μιλήσει για τα προσωπεία που μπορεί ένας λυπημένος άνθρωπος να φορέσει, να μου είχε ανοίξει τα μάτια για όσα κρύβει ένα μόνιμο χαμόγελο. Ίσως τότε να είχα αντιληφθεί τη μάσκα του Ηλία. Ακόμη κι αν δεν κατάφερνα να του τη βγάλω, θα του είχα δείξει ότι ήξερα τι υπήρχε από κάτω και ότι τον αγαπούσα ούτως ή άλλως. Κι αυτό μπορεί να έκανε όλη τη διαφορά στον κόσμο.

Δεν είσαι μόνη

Η εθνική τηλεφωνική γραμμή για την πρόληψη της αυτοκτονίας είναι το 1018. Σε αυτό τον αριθμό μπορεί να απευθυνθούν άτομα που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν ή που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν, άτομα με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά και άτομα που βιώνουν την απώλεια ή ανησυχούν για κάποιο δικό τους άνθρωπο.

Χωρίς τέλος

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, κάθε χρόνο αυτοκτονούν στην Ελλάδα περισσότεροι από 300 άνθρωποι – ο αριθμός αντιστοιχεί σε περίπου μία αυτοκτονία την ημέρα. Οι άνθρωποι που αποπειρώνται να βάλουν τέλος στη ζωή του είναι πολύ περισσότεροι.

The sign

Αν και οι αυτοκτονίες είναι αδύνατο να εξαλειφθούν, υπάρχουν σημάδια που μπορούν να σε προειδοποιήσουν ότι ένας δικός σου άνθρωπος σκέφτεται να κάνει απόπειρα. Ένα 75% των ατόμων που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν παρουσιάζουν κάποια από τα συμπτώματα αυτά:

● Συχνές συζητήσεις για θάνατο ή ευχές να πεθάνει.

● Αίσθημα ματαιότητας και παραίτησης.

● Παρορμητικές επικίδυνες συμπεριφορές.

● Παραχώρηση αγαπημένων αντικειμένων.

● Συμπτώματα κατάθλιψης, π.χ. αλλαγή στις συνήθειες ύπνου ή φαγητού, απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που τον ευχαριστούσαν.

Πηγή: Cosmopolitan