Το χαμόγελο της (Μόνα) Λίζα

Όπως ανέφερα στο πρωινό μου editorial, η δημιουργική μου απραξία γέννησε χθες, μετά από καιρό, ένα νέο διήγημα, πολύ διαφορετικό απ' ότι έχω δημοσιεύσει σε αυτό το ιστολόγιο. 

Το διήγημα ονομάζεται δέκα τοις εκατό, και ο παρακάτω σύνδεσμος θα σας οδηγήσει στο δεύτερο ιστολόγιο μου, Το Χαμόγελο της (Μόνα) Λίζα, όπου ανεβάζω αποκλειστικά δικά μου δημιουργήματα. Αν θέλετε να δείτε τον κόσμο μέσα από τα μάτια και το...πληκτρολόγιό μου, μη χάνετε στιγμή, πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο και διαβάστε τα "χαμόγελα" μου.

Δέκα τοις εκατό
«Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μόνον το δέκα τοις εκατό  
των δυνατοτήτων του εγκεφάλου του.  
Συγκρατήστε αυτήν την πληροφορία,  
θα σας χρειαστεί αργότερα».

Στην παρούσα, όμως, ανάρτηση δε θα περιοριστώ μόνο στην κοινοποίηση του συνδέσμου. Αποφάσισα να σας μιλήσω λίγο και για το ίδιο το διήγημα, τη σύλληψη της ιδέας, τις λεπτομέρειες που δεν κατάφεραν να περάσουν την τελική περικοπή και να σας φανερώσω κάποια μικρά easter eggs που έκρυψα για να κάνω τη διήγηση λίγο πιο διασκεδαστική...για μένα. 

Θα φτάσουμε, όμως, κι εκεί.

Κάτι που θεωρώ σημαντικό να υπογραμμίσω είναι ότι πρώτη φορά γράφω ένα διήγημα αυτού του είδους. Μολονότι πάντοτε με προσέλκυε η λογοτεχνία του φανταστικού, και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου σκαρφίζομαι ιστορίες με μάγους και μυθικά πλάσματα, εντούτοις ποτέ δεν είχα αγγίξει τα σύνορα της επιστημονικής φαντασίας. Αν και απολάμβανα βιβλία και κινηματογραφικές παραγωγές αυτού του είδους, πάντοτε έβρισκα το sci-fi "ξένο". Όχι επειδή δεν μου άρεσε, αλλά επειδή η φαντασία μου δεν έβρισκε το λόγο να παρεκκλίνει από το fantasy. Αυτή είναι η πρώτη μου προσέγγιση σε τούτο το λογοτεχνικό είδος.

Όλα ξεκίνησαν πριν από δύο βράδια, παρακολουθώντας μία ξένη σειρά που τοποθετείται σε μία τεχνολογικά προηγμένη δυστοπία. Καθώς έβλεπα ένα επεισόδιο με θέμα τη μεταφορά συνείδησης από ένα σώμα σε ένα άλλο, μία γνώριμη πρόταση κέντρισε την προσοχή μου. "Χρησιμοποιούμε μόνο το δέκα τοις εκατό των δυνατοτήτων του εγκεφάλου μας". Μία δήλωση που χρησιμοποιείται συχνά σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, για να υπογραμμίσει ότι εάν χρησιμοποιήσουμε έστω και 1% παραπάνω, μπορούμε να γίνουμε υπεράνθρωποι. Από τη στιγμή εκείνη, το μυαλό μου ξεκίνησε να συστρέφεται γύρω από εκείνη τη φράση.

What if...

Κι αν το αδρανές 90% στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται; Κι αν κάτι μπλοκάρει τη συνείδηση μας από το να αντιληφθεί τη λειτουργία του; Κι αν είναι κάτι που υπερβαίνει την ανθρώπινη συνείδηση, γι' αυτό είναι κλειδωμένο για να μη χάσουμε τα λογικά μας;

Καθώς τα ερωτήματα αυτά τριβέλιζαν το μυαλό μου, και μία ιστορία γεννιόταν μέσα μου, η playlist μου κατέληξε σε ένα νέο επεισόδιο της sci-fi σειράς. Το θέμα του επεισοδίου ήταν το mind uploading, η μεταφορά συνείδησης σε έναν υπολογιστή, όπου είχε δημιουργηθεί μια προσομοίωση όπου μεταφέρονταν οι νεκροί, και την οποία δοκίμαζαν οι ετοιμοθάνατοι. Ένας τεχνητός παράδεισος. Οι χρήστες της εν λόγω εφαρμογής είχαν την επιλογή να μεταφερθούν σε μία παρελθοντική στιγμή (το μεγαλύτερο μέρος του επεισοδίου διαδραματίζεται τη δεκαετία του 1980), "φορώντας" το σώμα της νιότης τους και να αλληλεπιδρούν με τους υπόλοιπους νεκρούς εκεί. 

Αναπόφευκτα, σκέφτηκα ότι το κόνσεπτ του παρελθοντικού εαυτού τους μου θύμιζε, κατά κάποιο τρόπο, τη φιλοσοφία της μετενσάρκωσης. Τα άβαταρς των νέων εαυτών τους, και η επιλογή να ταξιδεύσουν στα 80s, τα 90s ή τα 00s, μου θύμισαν την ύπνωση και την αναδρομή σε προηγούμενες ζωές. Το μυαλό μου ξεκίνησε ξανά να παίρνει στροφές.

What if...

Κι αν το 10% που χρησιμοποιούμε  είναι η παρούσα μετενσάρκωση; Αν στο υπόλοιπο 90% είναι αποθηκευμένες όλες οι μετανσαρκώσεις που έχουμε πραγματοποιήσει ή πρόκειται να πραγματοποιήσουμε; Κι αν βρεθεί στο μέλλον επιστημονική εξήγηση για τη μετενσάρκωση; Αν μπορούσα να δώσω ένα δικό μου επιστημονικό ορισμό για τη μετενσάρκωση, ποιος θα ήταν αυτός;

Ενώ ξεκίνησα να φλερτάρω με τη σκέψη ενός διηγήματος επιστημονικής φαντασίας, ήρθε η ιδέα που έδεσε μαζί όλες τις υπόλοιπες, σαν δομικό υλικό. Το ταξίδι στο χρόνο. Μία έννοια η οποία έχει απασχολήσει κατά κόρον τους συγγραφείς τόσο της επιστημονικής φαντασίας, όσο και του φανταστικού. Από το Harry Potter μέχρι το Supernatural και από τους Avengers μέχρι το 11.22.63, το ταξίδι στο χρόνο ήταν πάντοτε ελκυστικό.

Το αγαπημένο μου κόνσεπτ ήταν ανέκαθεν ότι ο χρόνος συμβαίνει ταυτόχρονα: κάθε πράξη που πρόκειται να κάνει ο χρονοταξιδευτής έχει ήδη συμβεί και δώσει αποτελέσματα. 

Με βάση αυτό το σκεπτικό, και "κλέβοντας" ιδέες από υπάρχουσες επιστημονικές θεωρίες, ξεκίνησα να συνθέτω τους κανόνες του δικού μου κόσμου. Η θεωρία που συνέθεσα, μπορεί να φαντάζει αληθοφανής, κάτι που ακόμη κι αν δεν ισχύει μπορεί να σταθεί ως μία θεωρία που θα πίστευε κάποιος, στην πραγματικότητα, όμως, είναι 100% επίπλαστη. Φτιαγμένη ώστε να εξυπηρετεί την πλοκή και να μοιάζει ως κάτι που θα μπορούσε να ειπωθεί από έναν ιδιαιτέρως μορφωμένο άνθρωπο.

Μία πληροφορία που τελικά κόπηκε στο "μοντάζ", ήταν ότι οι σχιζοφρενείς και οι άνθρωποι με διασχιστική διαταραχή προσωπικότητας, είναι στην πραγματικότητα άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στο σκοτεινό 90%. Οι φωνές που ακούν, και οι πολλαπλές προσωπικότητες που υιοθετούν δεν είναι παρά οι υπόλοιπες ενσαρκώσεις της συνείδησής τους. Είναι προσωπικότητες που ανήκουν σε ανθρώπους τόσο αληθινούς, όσο και οι ίδιοι. Αν και ήταν μία από τις αγαπημένες μου λεπτομέρειες, που έδενε τη θεωρία και παρείχε απτά παραδείγματα από τη ζωή εκτός του διηγήματος, εν τέλει δε βρήκα κάποιο λόγο ώστε να αναφερθεί σε αυτό η δόκτορ Περνέλ (που αναλαμβάνει το ρόλο του herald, του αγγελιοφόρου, του προσώπου που μας συστήνει το νέο κόσμο και δίνει στον πρωταγωνιστή το μήνυμα του "ταξιδιού"). Παρόλο που είναι μία πληροφορία που η επιστήμονας γνωρίζει, δεν συντρέχει τελικά λόγος να τη μοιραστεί μαζί μας.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθώ στα "easter eggs", τις μικρές λεπτομέρειες που βρίσκονται στρατηγικά κρυμμένες στο διήγημα, ώστε να τις εντοπίσει το υποψιασμένο μάτι.

Κάτι που ίσως δεν ξέρετε, καθώς τα περισσότερα αποσπάσματα που έχω δημοσιεύσει στα ιστολόγια μου είναι πιο "απρόσωπα" και σύντομα, είναι ότι έχω την τάση να εισάγω στις ιστορίες μου μικρά υπονοούμενα και λογοπαίγνια. Ίσως να το έχετε εντοπίσει στα ποιήματα μου, όπου συχνά προσθέτω φαινομενικά τυχαίες λέξεις, με βαθύ συμβολισμό, όπως οι Περσείδες, η αυγουστιάτικη βροχή αστεριών.

Μου αρέσει να επιλέγω για τους χαρακτήρες, τις πόλεις, τα ιδρύματα κ.ο.κ. ονόματα που παραπέμπουν σε κάτι άλλο. Ορισμένες φορές φλερτάρουν με ονόματα μυθολογικών ηρώων, άλλες φορές παραπέμπουν σε λογοτεχνικά ή κινηματογραφικά έργα, άλλες, τέλος, κλείνουν το μάτι σε γνωστούς θρύλους αλλά και θεωρίες συνωμοσίας. Ίσως ακόμα να κάνω μία μικρή αναφορά σε ένα παλαιότερο γραπτό μου. Άλλοτε επιλέγω μια εξόφθαλμη αναφορά, άλλοτε μια αναφορά τόσο διακριτική που ίσως, εν τέλει, μπορώ να την εντοπίσω μόνο εγώ. Συχνά μου αρέσει να παίζω με ξενόγλωσσες λέξεις, όπως το nero (μαύρο στα ιταλικά,)ή με σημασίες ονομάτων, όπως τις εντοπίζω σε ονοματολόγια, όπως η natara (=θυσία). Είναι ένα παιχνίδι που απολαμβάνω ιδιαίτερα, να γράφω κάτι γνωρίζοντας ότι υπάρχει κάτι βαθύτερο πίσω. Μου αρέσει η έρευνα γύρω από μυθολογίες και θρύλους για να βρω τη λέξη εκείνη που θα δέσει μαζί την ιστορία μου, διαδικασία που μοιάζει με κυνήγι χαμένου θησαυρού. 

Σαφώς θα το απολάμβανα, αν οι ιστορίες μου κάποτε γίνονταν βιβλία και οι αναγνώστες κυνηγούσαν αυτά τα μικρά "πασχαλινά αυγά", όπως συχνά παρατηρούμε σε μεγάλα εκδοτικά φαινόμενα. Στην πραγματικότητα, όμως, ο άμεσος δέκτης αυτών των παραπομπών είμαι και θα είμαι πάντα εγώ. Εγώ που γράφω κρυφογελώντας, γιατί ξέρω ότι μόλις δημιούργησα ένα νέο μικρόκοσμο, με δική του "προ-ιστορία" και συμβολισμούς.

Σήμερα, όμως, αποφάσισα να σας φανερώσω κάποια από αυτά τα μικρά υπονοούμενα, ξεκινώντας από τα ονόματα των πρωταγωνιστών. Το μικρό αυτό διήγημα έχει δύο δρώντα πρόσωπα: τη Νικόλ Περνέλ και την Κασσάνδρα Έβανς.

Ξεκινώντας από την κυρία Έβανς, η βασική ιδέα ήταν ότι ήθελα να υπογραμμίσω την αντίθεση του καθημερινού ανθρώπου, εν αντιθέσει με το "μυημένο" επιστήμονα. Επέλεξα, λοιπόν, το επίθετο της κυρίας Έβανς με έναν τρόπο ασύλληπτα απλό: ρίχνοντας μία ματιά στο ράφι της βιβλιοθήκης δίπλα μου. Το όνομα ενός συγγραφέα, ένα όνομα ταυτόχρονα ασήμαντο (ένα συνηθισμένο όνομα) και βαρυσήμαντο (ένας άνθρωπος που δημιούργησε έναν ολόκληρο κόσμο και τον εναπόθεσε στο χαρτί). Το πρώτο βιβλίο πάνω στο οποίο έπεσε το μάτι μου ήταν ο Γητευτής των Αλόγων, του Νίκολας Έβανς. Έβανς, σκέφτηκα, ένα όνομα συνηθισμένο και ταυτόχρονα το όνομα της Λίλυ Έβανς και του Κρις Έβανς. Με το όνομα της πρώτης να παραπέμπει σε μια γυναίκα που πέθανε άδικα και του δεύτερου να παραπέμπει στη κινηματογραφική ενσάρκωση του Κάπτεν Αμέρικα, του παν-αμερικάνικου χαρακτήρα. Η κυρία Έβανς έπρεπε πράγματι να είναι ένας απρόσωπος χαρακτήρας που να αντιπροσωπεύει κάθε πολίτη της δυστοπικής της κοινωνίας.

Το όνομα Κασσάνδρα δεν προέκυψε παρά λίγα λεπτά πριν ολοκληρώσω το διήγημα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή το όνομα της ήταν Καλλιόπη, όμορφη όψη, υποδηλώνοντας ότι κάποτε ήταν κι εκείνη νέα και όμορφη, πριν γίνει η ηλικιωμένη που καταρρακώθηκε από μια ανίατη ασθένεια. Μόλις, όμως, έγραψα το φινάλε, όπου σαν άλλη Κασσάνδρα η επιστήμονας εκφωνεί την τραγική προφητεία για τη μοίρα της ψυχής της κυρίας Έβανς, το όνομα Κασσάνδρα φάνταζε ως η ιδανική επιλογή. Το ίδιο της το όνομα είναι η ζοφερή προφητεία της.

Έχοντας επιλέξει το όνομα της ασθενούς (που μέχρι εκείνη τη στιγμή αμφιταλαντευόμουν για το κατά πόσο θα ήταν προτιμότερο να αφήσω τις δύο ηρωίδες ανώνυμες), ήρθε η ώρα να "βαφτίσω" τη νεαρή επιστήμονα. Όπως προείπα, ήθελα να φέρει το όνομα ενός "μυημένου" και η λέξη "μύηση" αναπόδραστα με έφερε στην απόκρυφη τέχνη της Αλχημείας. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ο Νικολά Φλαμέλ, συμβολίζοντας το κυνήγι της αθανασίας και τη νέα φιλοσοφική λίθο που θα λάμβανε τη μορφή μίας βάσης δεδομένων όπου αποθηκεύονται συνειδήσεις και επιζούν από βέβαιο θάνατο. Δεν ήθελα, όμως, να χρησιμοποιήσω κάτι τόσο εξόφθαλμο, όσο το όνομα Φλαμέλ. Καθώς έριχνα μία ματιά στα ονόματα γνωστών αλχημιστών, την προσοχή μου "έκλεψε" η Περνέλη (ή Περνέλ), σύζυγος και συνεργάτρια του Φλαμέλ. Το όνομα φάνταζε ιδανικό. Μπορούσα ακόμη να κρύψω μια αναφορά στη φιλοσοφική λίθο, που θα περνούσε απαρατήρητη από τον μη υποψιασμένο αναγνώστη.

Εν συνεχεία, έπρεπε να ονοματίσω το ινστιτούτο που διεξήγαγε και χρηματοδοτούσε αυτή τη ριζοσπαστική έρευνα. Για το ινστιτούτο και τον ιδρυτή του επέλεξα να στραφώ στις θεωρίες συνωμοσίας, υπονοώντας ότι πιθανόν να κρύβεται κάτι βαθύτερο (και πιο κακόβουλο) πίσω από την κλινική έρευνα που υπόσχεται ανακούφιση και θεραπεία από ανίατες ασθένειες.

Μία τυχαία αναζήτηση με οδήγησε στην υπόθεση του mind uploading (της φόρτωσης και αποθήκευσης, δηλαδή, της ανθρώπινης συνείδησης σε έναν υπολογιστή) και τον Randal A. Koene, το νευροεπιστήμονα που ίδρυσε μία Μ.Κ.Ο. με σκοπό την προώθηση της έρευνας στο συγκεκριμένο πεδίο. Θεώρησα, δηλαδή, ότι η εταιρεία θα μπορούσε να είναι απότοκο του έργου του εν λόγω μη κερδοσκοπικού οργανισμού, και ότι θα μπορούσε να έχει ονομαστεί προς τιμήν του επιστήμονα που κατέστησε δυνατό να πειραματίζονται με την ανθρώπινη συνείδηση και τη μετάβαση αυτής σε μία βάση δεδομένων.

Για το όνομα του ιδρυτή, επέλεξα να ψάξω πιο βαθιά, σε μία από τις πιο γνωστές θεωρίες συνωμοσίας. Συγκεκριμένα, το project MKUltra της CIA, που λέγεται ότι διεξήγαγε πειράματα mind control (ελέγχου μυαλού) μεταξύ 1953-1973. Επέλεξα να φτιάξω μία καταχθόνια φιγούρα στο πρόσωπο του ιδρυτή του Ρ.Α.Κ., συρράπτοντας τα ονόματα του επιστημονικού υπεύθυνου του προγράμματος MKUltra, Sidney Gottlieb, και του τότε διευθυντή της CIA, Allen Welsh Dulles. Έτσι "γεννήθηκε" ο Σίντνεϊ Άλεν, η μυστηριώδης φιγούρα που εμφανίζεται μία μέρα στο σπίτι ενός φτωχού παιδιού, γνωρίζοντας ήδη το ταλέντο της στα μαθηματικά και τις επιστήμες. 

Ο σκοπός μου ήταν να υπονοήσω ότι ινστιτούτο και ιδρυτής δεν είναι και τόσο αθώοι, όσο φαίνονται. Και ίσως κρύβονται άλλου είδους κίνητρα πίσω από τις ριζοσπαστικές έρευνες που προσπαθούν να θεραπεύσουν ασθενείς μέσα από την αποθήκευση της συνείδησής τους σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ίσως πάντοτε κρύβονται σατανικά κίνητρα πίσω από ανάλογες ευγενείς προθέσεις...